ثبت اسناد با بلاکچین چه مزایایی دارد؟

امروزه، از بلاک چین در صنایع، رشته‌ها و شاخه‌های کاری مختلفی استفاده می‌شود. این فناوری در دهه گذشته رو به پیشرفت بوده و هر روز توسط افراد بیشتری شناخته می‌شود. اغلب افراد بلاکچین را همان ارز دیجیتال تلقی می‌کنند اما باید گفت که ارز دیجیتال تنها بخشی از آن بوده و بلاکچین از جایگاه خاص و ویژه‌ای در علوم کامپیوتر برخوردار است. بلاکچین چیست؟ مزایای استفاده از آن چیست؟ چه مشکلاتی را حل می‌کند؟ برای پاسخ به تمامی این سوالات با ما همراه باشید تا به طور دقیق به بررسی این موارد بپردازیم.

در نظر داشته باشید می‌توانید برای مشاهده و مطالعه‌ی مقالات مرتبط با دیجیتال مارکتینگ نوشته شده در بلاگ وستا، از اینجا وارد شوید.

بلاک چین چیست؟

می توان به زبان ساده بیان کرد که بلاکچین نوعی سیستم برای ثبت اطلاعات و گزارشات بوده که امروزه مورد توجه بسیاری از کارشناسان قرار گرفته است. بلاکچین برای اولین بار با پیدایش ارزهای دیجیتال مطرح شد. کلمه بلاکچین ترکیبی از دو واژه بلوک (block) و زنجیره (chain) بوده و در حقیقت این فناوری زنجیره‌ای از بلوک‌ها را شامل می‌شود. اطلاعات در بلوک‌ها ثبت می‌شوند و این بلوک‌ها به صورت زنجیره‌ای به هم مرتبط شده و بلاکچین را شکل می‌دهند.

بلاکچین‌ها می‌توانند به صورت معامله‌های خصوصی و یا برای اهداف ویژه‌ای در نهادها و سازمان ها مورد استفاده قرار بگیرند. جعل اطلاعات این فناوری به دلیل رمزنگاری قوی آن امکان پذیر نیست. پس از ثبت اطلاعات در هر بلاک، تغییر آن امکان پذیر نبوده و داده‌های ذخیره شده در اختیار تمام اعضای شبکه قرار می‌گیرد. از دیگر ویژگی‌های این فناوری می‌توان به متن باز بودن آن (open source) و مدیریت و تنظیم شبکه به صورت اتوماتیک اشاره کرد. به طور کلی شبکه بلاکچین از چندین لایه مختلف تشکیل می شود که شامل موارد زیر می شود:

• زیرساخت
• شبکه سازی
• اجماع
• داده
• لایه کاربرد

استفاده از بلاکچین چه مشکلاتی را حل می‌کند؟

فناوری بلاکچین و کاربردهای آن، بسیار متنوع و نامحدود هستند. این فناوری می‌تواند در بسیاری از زمینه‌ها مانند جابجایی پول، کالا یا اسناد کاربرد داشته باشد. با توجه به رمزنگاری قوی آن، می تواند مانع کلاهبرداری شود؛ چرا که هر نوع معامله صورت گرفته با تمام جزئیات ثبت شده و طرفین معامله می‌توانند به جزئیات دسترسی داشته باشند. یکی دیگر از نوآوری‌های بلاکچین، اجرای قراردادهای خودکار است که معمولاً " قراردادهای هوشمند " نامیده می شوند. این قراردادهای دیجیتالی پس از برآورده شدن شرایط به طور خودکار وضع می‌شوند. هر کسی در هر جای دنیا که به اینترنت دسترسی داشته باشد، می‌تواند از فناوری بلاکچین استفاده کند.

می‌توانید برای مطالعه‌ی مقاله‌‌ی "قرارداد هوشمند" نوشته شده در بلاگ وستا، از اینجا وارد شوید.

کاربرد بلاکچین در صنایع گوناگون

از شبکه بلاکچین در صنایع مختلفی مانند حمل و نقل دریایی، انرژی، نفت و گاز، بانکداری، غذایی و غیره استفاده می‌شود. به طور مثال، هنگامی که در بخش حمل و نقل بارنامه به صورت کاغذی تهیه شود باید قبل از تحویل کالا به ثبت و امضای چند کارشناس برسد که این روند بسیار طولانی است. طبق گزارشات صورت گرفته در بنادر مشخص شد زمانی که آن‌ها از بلاکچین استفاده می‌کنند وضعیت اسناد گمرکی، بارنامه و سایر داده‌ها بلافاصله قابل مشاهده خواهد بود.

استفاده از بلاکچین در سال 2016 مورد توجه صنعت هواپیمایی قرار گفت و اهمیت آن بیش از پیش آشکار شده است. از جمله کاربردهای مهم بلاکچین در این صنعت می‌توان به فروش بلیط، شناسایی مسافران، مدیریت گردشگری و مسافران وفادار اشاره کرد.

مزایای استفاده از بلاکچین

همان طور که به آن اشاره شد، بلاکچین نوع خاصی از پایگاه داده است و تفاوت آن با یک پایگاه داده معمولی در نحوه ذخیره اطلاعات می‌باشد. از جمله مهم‌ترین مزایای استفاده از بلاکچین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دقت بالا در زنجیره و بلاک

معاملات صورت گرفته در فناوری بلاکچین توسط شبکه‌ای از هزاران رایانه تأیید می‌شود که این موضوع تقریبا تمام دخالت‌های انسانی را از بین می‌برد. در نتیجه خطاهای انسانی کمتر رخ داده و منجر به ثبت دقیق اطلاعات خواهد شد. حتی اگر یک رایانه در شبکه مرتکب یک اشتباه محاسباتی شود خطا فقط در یک نسخه از بلاکچین رخ می‌دهد و برای این که خطا به بقیه بلاک‌ها سرایت کند باید حداقل توسط 51 درصد از رایانه‌های شبکه انجام شود که این موضوع تقریبا امری ناممکن است.

• کاهش هزینه‌ها

به طور معمول، افراد برای تأیید معاملات خود مشمول پرداخت هزینه می‌شوند. بلاکچین نیاز به تأیید شخص ثالث و به طبع آن هزینه‌های مربوطه را حذف می کند. به طور مثال، صاحبان مشاغل هر زمان که پرداخت هایی را با استفاده از کارت‌های اعتباری انجام دهند، متحمل پرداخت هزینه های کمتری می‌شوند؛ زیرا بانک‌ها ملزم به پردازش این تراکنش‌ها هستند.

• تمرکز زدایی

یکی دیگر از مزایای استفاده از بلاکچین تمرکز زدایی است. این فناوری هیچ یک از اطلاعات خود را در یک مکان مرکزی ذخیره نمی‌کند؛ بلکه آن را کپی و در شبکه‌ای از رایانه‌ها پخش می‌کند. هر زمانی که یک بلاک جدید به زنجیره بلوک اضافه شود، هر رایانه در این شبکه اطلاعات خود را به روز کرده و با تغییرات منطبق می‌شود. با گسترش این اطلاعات در سراسر شبکه دستکاری دشوارتر خواهد شد و در صورتی که نسخه‌ای از بلاک چین به دست یک هکر بیفتد فقط یک نسخه از اطلاعات به خطر می‌افتد نه کل اطلاعات شبکه.

• معاملات کارآمد

تأیید معاملات انجام شده از طریق یک مرجع مرکزی ممکن است تا چند روز به طول انجامد. به عنوان مثال، اگر فردی سعی کند یک چک را در عصر روز جمعه وصول کند ممکن است تا صبح روز دوشنبه پولی به حساب وی وارد نشود. در حالی که موسسات مالی پنج روز در هفته فعالیت می کنند اما بلاکچین 24 ساعته در هر هفت روز هفته و 365 روز سال کار می‌کند و می توان معاملات را در کمتر از 10 دقیقه انجام داد. این امر خصوصا برای تجارت‌های برون مرزی که معمولا به دلیل مسائلی مانند اختلاف زمانی و تأیید طرفین بسیار طولانی می‌شود، مفید خواهد بود.

• تراکنش و معاملات خصوصی

بسیاری از شبکه‌های بلاکچین مانند سایر پایگاه داده‌های عمومی فعالیت می‌کنند، بدین صورت که هر کسی با اتصال به اینترنت می‌تواند لیستی از تاریخچه معاملات شبکه را مشاهده کند. گر چه کاربران می‌توانند به جزئیات معاملات دسترسی داشته باشند اما هرگز نمی‌توانند به اطلاعات شناسایی کاربرانی که معامله را انجام داده‌اند نیز دسترسی پیدا کنند. هنگامی که کاربر معامله‌ای را انجام می‌دهد، کد منحصر به فرد به نام کلید عمومی به جای اطلاعات شخصی وی در بلاکچین ثبت می‌شود. هر چند هویت شخص با آدرس بلاکچین او در ارتباط است اما این امر مانع از دسترسی اطلاعات شخصی کاربران توسط هکرها می‌شود.

• معامله‌های ایمن

پس از ثبت معامله باید صحت و درستی آن توسط شبکه بلاکچین تأیید شود. هزاران یا حتی میلیون‌ها رایانه در بلاکچین بسیار سریع جزئیات صحت خرید را تأیید و ثبت می‌کنند. هنگامی که رایانه ای معامله را تأیید کرد در قالب یک بلوک به زنجیره اضافه می شود. هر بلوک در شبکه blockchain حاوی هش منحصر به فرد خود به همراه هش منحصر به فرد بلوک قبل از خود است. هنگامی که اطلاعات مربوط به یک بلوک ویرایش می‌شود، کد هش آن بلوک نیز تغییر می‌کند اما کد هش بلوک پس از آن بدون تغییر باقی می‌ماند. این کار هر گونه تغییر در اطلاعات بلاکچین را بدون این که کسی متوجه شود، دشوار می‌کند.

• شفافیت

اگر چه که اطلاعات شخصی به صورت محرمانه نگهداری می‌شوند اما خود این فناوری اصطلاحا متن باز (open source) است. بدین صورت که به حسابرسان این امکان را می‌دهد تا ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین را برای امنیت بیشتر بررسی کنند. کد یا منبع باز بودن داده‌ها بر روی blockchain باعث می‌شود تا دستکاری آن‌ها دشوارتر شود. با وجود میلیون‌ها رایانه در این شبکه بعید است بتوان بدون آن که کسی متوجه شود، تغییری در داده‌ها ایجاد کرد.

• قابلیت اعتماد

بلاک چین بین نهادهای مختلف که در آن اعتماد وجود ندارد یا اثبات نشده است، اعتماد ایجاد می‌کند. در نتیجه، این واحدها مایل به انجام معاملات تجاری هستند که شامل معاملات یا به اشتراک گذاری داده‌هایی است که ممکن است به واسطه‌ای برای این کار نیاز داشته باشند. ایجاد اعتماد یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از بلاک چین است. بیت کوین و به طور کلی ارزهای رمزنگاری شده نمونه‌های مهمی از چگونگی ایجاد اعتماد بین بلاکچین بین شرکت کنندگانی هستند که یکدیگر را نمی‌شناسند.

• تغییر ناپذیری

تغییرناپذیری بدین معناست که معاملات پس از ثبت در بلاک چین قابل تغییر یا حذف نیستند. در بلاکچین همه معاملات دارای زمان و تاریخ هستند، بنابراین یک گزارش دائمی وجود دارد. به این ترتیب، بلاکچین می‌تواند برای ردیابی اطلاعات در طول زمان مورد استفاده قرار گیرد و امکان اطمینان از اطلاعات را فراهم می آورد.

• نوآوری

رهبران صنایع مختلف در حال بررسی و پیاده سازی سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین برای حل مشکلات و بهبود عملکردهای طولانی مدت هستند. استفاده از بلاکچین برای تأیید اطلاعات رزومه متقاضیان کاری را می‌توان به عنوان نمونه‌ای از نوآوری نام برد. مطالعات نشان داده است که درصد زیادی از افراد رزومه خود را جعل می‌کنند و مدیران استخدامی وظیفه وقت گیر تأیید دستی اطلاعات را به عهده دارند. برنامه‌های آزمایشی به دانشگاه‌ها اجازه می‌دهد داده‌های مربوط به فارغ التحصیلان خود و مدارک اعطا شده را در بلاکچین قرار دهند که توسط مدیران استخدام قابل دسترسی است و به آن‌ها در رسیدن به حقیقت کمک می‌کند.

سخن آخر

استفاده از تکنولوژی بلاکچین باعث افزایش دقت در فرآیندها، افزایش بهره وری، افزایش سرعت و امنیت، شفافیت هر چه بیشتر و غیره شود که می تواند باعث بهبود چشمگیر در کیفیت خدمات ارائه شده در صنایع مختلف شود. این فناوری می تواند در آینده‌ای نزدیک بسیاری از غیر ممکن‌ها را ممکن سازد. از همراهی شما تا پایان متشکریم.