تحلیل داده چیست و چه کاربردی در بازاریابی دیجیتال دارد؟

امروزه اهمیت دیجیتال مارکتینگ در کسب و کارها بر کسی پوشیده نیست. کسب‌وکارهای کوچک و نوپا با استفاده از دیجیتال مارکتینگ می‌توانند با هزینه کمتر از تبلیغات آفلاین، خود را به مشتریانشان معرفی کنند. دیجیتال مارکتینگ، ابزارها و بخش‌های متفاوتی دارد. در کسب‌وکارها زمان استفاده از دیجیتال مارکتینگ، اطلاعات و داده‌های زیادی وجود دارد و عدم استفاده از درست از این اطلاعات و نداشتن تحلیل و آنالیز از آن‌ها، عملا کار دیجیتال مارکتینگ را بی‌فایده می‌کند. در این مقاله ابتدا به مفهوم تحلیل و آنالیز در

دیجیتال مارکتینگ پرداخته و بعد از پرداختن مراحل آن، به معرفی ابزارهای تحلیل در دیجیتال مارکتینگ می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

در نظر داشته باشید که می‌توانید مقالات دیگر دیجیتال مارکتینگ نوشته شده در بلاگ وستا را از اینجا مشاهده و مطالعه نمایید.

تحلیل در دیجیتال مارکتینگ چیست؟

تجزیه و تحلیل بازاریابی دیجیتال در هر کسب‌وکاری با توجه به داده‌های موجود، یک طرح دیجیتال مارکتینگ سفارشی ایجاد کرده  و مخاطبان و رقبای آن کسب‌وکار را ارزیابی می‌کند. با استفاده از تحلیل‌های درست و استراتژی‌های درست بازاریابی، یک کسب‌وکار می‌تواند به خوبی در بازار خود شناخته شده، با مخاطبان خود به خوبی ارتباط برقرار کرده و آن‌ها را به مشتریان دائمی و وفادار خود تبدیل کند.

یکی از بهترین مزیت‌های دیجیتال مارکتینگ نسبت به بازاریابی سنتی این است که در دیجیتال مارکتینگ می‌توان تک تک رفتارها و واکنش‌های مخاطب را دنبال کرده و با تجزیه و تحلیل آن‌ها،  به بهبود و رشد کسب‌وکارها کمک کرد. به عنوان مثال در سایت‌های فروشگاهی، با استفاده از ریتارگتینگ و ریمارکتینگ، می‌توان موجبات افزایش فروش محصولات سایت را فراهم کرد.

پیشنهاد می‌شود برای مطالعه‌ی بیشتر مقاله‌ی " تفاوت دیجیتال مارکتینگ و بازاریابی سنتی; کدام یک (ROI) بهتری را ارائه می دهد؟" نوشته شده در بلاگ وستا را از اینجا مطالعه کنید.

تمام فعالیت‌هایی که در دیجیتال مارکتینگ انجام می‌شود، مانند سئو سایت، بازاریابی محتوایی و ...، در صورتی می‌توانند بهترین نتیجه را داشته باشند که بعد از هر مرحله و دریافت بازخورد مخاطبین، به تحلیل آن‌ها پرداخته و در صورت نیاز تغییرات لازم اعمال شود.

مراحل تحلیل داده‌ها در دیجیتال مارکتینگ

از نگاهی دیگر می‌توان گفت که Data analysis یا تحلیل داده‌ها، ایجاد داده‌های جدید از داده‌ها و اطلاعات قبلی است که این داده‌های جدید را در جهت رشد و بهبود کسب‌وکار می‌توان به کار برد.

به صورت کلی می‎توان مراحل تحلیل و آنالیز در دیجیتال مارکتینگ را شامل موارد زیر دانست:

جمع‌آوری داده‌ها

اولین قدم در در هرگونه تحلیل، جمع‌آوری داده‌هاست. در جمع‌آوری داده‌ها بسته به نوع کسب‌وکار و هدفی که در نظر گرفته شده، معیارهای اندازه‌گیری  انتخاب داده‌ها متفاوت می‌باشد.  به عنوان مثال اگر بخواهید میزان تعامل و مشارکت مخاطبانتان را بسنجید، باید کل حجم کامنت‌ها، به اشتراک گذاشتن‌ها و لایک را اندازه‌گیری کنید.

پردازش داده‌ها

بعد از جمع‌آوری داده‌ها نوبت به پردازش و آنالیز کردن آن‌ها می‌رسد. در توضیح پردازش داده می‌توان گفت، مجموعه عملیاتی که برای رسیدن به نتایج روی داده‌ها انجام شده و در طی این عملیات اطلاعات تولید می‌شود. اگر در مرحله‌ی اول، یعنی جمع‌آوری اطلاعات، داده‌ها به خوبی و با کیفیتِ مناسب جمع‌آوری نشوند؛ در این مرحله منجر به تولید اطلاعات بی کیفیت می‌شود.

آنالیز و تحلیل داده‌ها و اطلاعات

بعد از تبدیل داده‌ها به اطلاعات خام و عددی، باید با آنالیز آن‌ها برای بهبود مارکتینگ اقدام کرد. هرچه بیشتر میزان انداره‌گیری و آنالیز خود را باشد، علاوه بر بالا رفتن دقت، برای اینکه از نتایج حاصل چگونه استفاده شود، تصمیمات بهتری گرفته می‎شود. می‌تان برای تست کردن میزان اثر بخشی آن‌ها، می‌توان در قسمتی از استراتژی‌ها تغییراتی بوجود آورده و دوباره تست کرد؛ این موضوع کمک بسیاری در مسیر بهبود مارکتینگ می‌کند.

مدل سازی و چینش استراتژی

شاید بتوان گفت آخرین مرحله در تحلیل داده، ایجاد یک مدل و الگوریتم برای استراتژی‌های بعدی دیجیتال مارکتینگ، می‎باشد. موفقیت در این مرحله ملزم به انجام درست سه مرحله‌ی قبلی می‌باشد.

تحلیل و آنالیز در وب‌سایت‌ها

 کسب‌وکارهای آنلاین، باید علاوه بر حضور در شبکه‌های اجتماعی، یک وب‌سایت نیز داشته باشند. دلایل متنوعی بر لزوم داشتن وب‌سایت برای همه‌ی کسب‌وکارها وجود دارد که موضوع مورد بحث این مقاله نیست. برای اطلاع بیشتر، می‌توانید مقاله‌ی " چرا هر کسب و کاری به وب سایت نیاز دارد؟" نوشته شده در بلاگ وستا را از اینجا به صورت کامل مطالعه نمایید.

با این وجود، اغلب کسب‌وکارها وب‌سایت خود را دارند و با بهینه سازی وب‌سایتشان با استفاده از ابزارهای آنالیز و اندازه گیری وب‌سایت می‌توانند فروش محصولات خود را افزایش دهند. برای تحلیل وب‌سایت‌ها، چندین معیار وجود دارد؛ از جمله: 

• ترافیک ورودی سایت

زمانی که در سایت‌ها محتواهای مختلف قرار می‌گیرد، بر اساس نوع محتوا و مخاطبان، هر روزه تعدادی بازدید کننده وارد سایت می‌شوند. که هرچه این تعداد بازدید کننده‌ها بیشتر باشد، ترافیک ورودی سایت بیشتر خواهد بود و این موضوع تاثیر به سزایی در بهبود سایت دارد.

• یونیک ویزیتور

هر چه محتواهای موجود در یک سایت، مفید تر و کاربردی‌تر باشد، احتمال اینکه کاربران زمان بیشتری در سایت بمانند و از صفحات مختلف سایت بازدید کنند، بیشتر است. هر چه یونیک ویزیتورهای یک سایت بیشتر باشد، آن سایت در رتبه بندی‌ها جایگاه بهتری دارد.

همچنین هر چه زمانی که کاربران در سایت مانده و تعامل بیشتری با محتواها داشته باشد، باعث افزایش اینگیجمنت شده و این موضوع نیز در بهبود سایت تاثیر به سزایی دارد. برای افزایش تعامل کاربران، محتواهای سایت باید به گونه‌ای باشند که CTA یا دعوت به اقدام مناسبی داشته باشند.

• نرخ پرش سایت یا  Bounce Rate

اگر سرعت لود شدن سایت پایین بوده یا محتوا نامرتبط یا نامناسب باشد، ممکن است کاربران به محض ورود به سایت، خارج شوند و در صفحه نمانند. طراحی سایت و تولید محتوای آن باید به گونه‌ای باشد که نرخ پرش به کمترین حد ممکن برسد.

• پربازدیدترین صفحات سایت

یکی دیگر از معیارهای تحلیل سایت، صفحاتی در سایت هستند که بیشترین میزان بازدید را دارند. بر اساس آن صفحات می‌توان استراتژی مناسب صفحات دیگر را نیز تنظیم کرد.

ابزارها و روش‌های جمع‌آوری داده‌ها

همانطور که گفته شده، اولین مرحله‌ی تحلیل داده، جمع‌آوری داده‌هاست. برای اینکار از ابزارها و روش‌هایی متفاوتی می‌توان استفاده کرد. در اینجا به معرفی دو مورد از آن‌ها می‌پردازیم.

1.       گوگل آنالیتیکس (Google Analytics)

در دیجیتال مارکتینگ، یکی از بهترین ابزارهای جمع‌آوری داده گوگل آنالیتیکس می‌باشد. مهم‌ترین مزیت گوگل آنالیتیکس نسبت به ابزارهای مشابه، رایگان بودن آن است که برای کسب‌وکارها انتخاب مناسبی است. با استفاده از ابزار گوگل آنالیتیکس، اطلاعاتی مانند رفتار کاربر، نرخ تبدیل، زمان ماندن در صفحه و به طور کلی هر اتفاقی که در صفحه‌ی وب‌سایت صورت می‌گیرد را می‌توان زیر نظر داشت. همچنین با توجه به اینکه این ابزار توسط خود گوگل ارائه می‌شود، قابلیت ترکیب شدن با سایر ابزارهای گوگل را دارد. علاوه بر این‌ها، گوگل آنالیتیکس اطلاعات دیگری مثل تعداد بازدیدکنندگان، علاقه‌ی مخاطبان به مطالب و جغرافیای بازدیدکنندگان را نیز در اختیار کاربران می‌گذارد که این داده‌ها نقش مهمی را در تعیین استراتژی یک کسب‌وکار دارد.

می‌توانید برای شناخت کامل گوگل آنالیتیکس و آموزش کار با آن، از اینجا وارد شده و مقاله‌ی " آموزش گوگل آنالیتیکس به زبان ساده" نوشته شده در بلاگ وستا را مطالعه نمایید.

2.       تحقیقات از خود مشتریان

یکی از روش‌های موثر در جمع‌آوری داده‌ها، استفاده از خود مخاطبان و مشتریان یک کسب‌وکار است. از آنجایی مشتریان، به صورت مستقیم با محصولات و خدمات شما در ارتباط هستند، در نتیجه با پرسیدن و تحقیقات از آن‌ها، می‌توان به نکات قابل توجه و مهمی دست پیدا کرد.

برای اینکار می‌توان پرسش‌نامه‌هایی را طراحی کرد. در طراحی پرسش‌نامه، با رعایت چند نکته‌ی ساده، می‌توان پرسش‌نامه‌ی بهتری طراحی کرده و به نتیجه‌ی بهتری رسید. البته اکنون با توجه به شیوع گستره ویروس کرونا، اکثر پرسش‌نامه‌ها به صورت آنلاین طراحی می‌شوند.

همچنین می‌توانید مقاله‌ی "لزوم فروشگاه اینترنتی در دوران کرونا" نوشته شده در بلاگ وستا را از اینجا بخوانید.

• تنظیم تعداد سوالات؛ باید دقت داشت که اگر تعداد سوالات از حدی بیشتر شود، از حوصله‌ی مشتری خارج بوده و باعث می‌شود که بدون دقت کافی به سوالات پاسخ داده شود و نتیجه‌ی حاصل، قابل اعتماد نباشد.
• ایجاد انگیزه برای پر کردن پرسش‌نامه؛ ممکن است افراد در طول روز با موارد مختلفی مانند پرسش‌نامه روبه‌رو شوند اما تمایلی برای همکاری نداشته باشند. می‌توان برای ایجاد انگیزه، چیزی را به عنوان مشوق و جایزه قرار داد! آن می‌تواند یک کتابچه‌ی رایگان، یک بلیط وبینار آموزشی و مواردی که می‌توانند موثر واقع بشوند.
• مطرح کردن سوالاتی که مشتریان را ملزم به توضیحات کامل کند؛ در طراحی پرسش‌نامه نباید از سوالات کوتاه جواب استفاده کرد. زیرا که هدف از پرسش‌نامه، تحلیل و آنالیز است و سوالات کوتاه جواب از این مورد جلوگیری می‌کند. باید سوالات به گونه‌ای مطرح شوند که جواب کامل و جامعی داشته باشند.

به طور کلی در بیشتر موارد، تجزیه و تحلیل دیجیتال مارکتینگ شامل موارد زیر می‌باشد:

• مرور استراتژی بازاریابی، اهداف و شخصیت‌های مخاطبان (پرسونای مخاطب) فعلی کسب‌وکار
• بررسی استراتژی بازاریابی رقبا و مخاطبان هدف
• تحقیق درباره رفتار، خواسته‌ها و زبان آنلاین مخاطبان هدف کسب‌وکار
• بازسازی استراتژی بازاریابی بر اساس داده‌های جدید

اما در نظر داشته باشید که تجزیه و تحلیل‌ها با هم تفاوت‌های زیادی دارند. به عنوان مثال شرکتی که اخیرا ادغام شده است برای تحلیل داده در دیجیتال مارکتینگ زمان و سرمایه گذاری بیشتری می‌کند نسبت به شرکتی که فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال خود را به صورت فعالانه مدیریت می‌کند. چگونگی این تحلیل‌ها به به وضعیت سازمان یا کسب‌وکار، اهداف، استراتژی و مخاطبان هدف بستگی دارد.

چرا باید در تحلیل دیجیتال مارکتینگ سرمایه گذاری کرد؟

چه شما بازاریابی آنلاین را خودتان تحلیل کنید و چه این کار را به شرکت‌های دیجیتال مارکتینگ واگذار کنید، انجام تحلیل‌های دیجیتال مارکتینگ یک سرمایه گذاری است. اما چرا باید زمان و هزینه را برای بررسی و تحلیل داده‌ها صرف کرد؟ به چند دلیل قانع کننده، از جمله:

• ایجاد یک استراتژی آگاهانه و مبتنی بر داده برای کسب‌وکار شما با تجزیه و تحلیل دیجیتال مارکتینگ
• دریافت بینش عملی از مخاطبان
• دریافت بازدهی بیشتر از نرخ بازگشت سرمایه (ROI)

سخن آخر

در این مقاله سعی داشتیم با مرور مفاهیم تحلیل داده و جایگاه آن در دیجیتال مارکتینگ، اهمیت آن را برای شما بازگو کنیم. اگر شما به عنوان صاحب یک کسب‌وکار به سرمایه گذاری در دیجیتال مارکتینگ و تحلیل داده در آن فکر می‌کنید، بسیار عالی است! استفاده از دیجیتال مارکتینگ و تجزیه و تحلیل حرفه‌ای، می‌تواند منجر به یک استراتژی قوی‌تر و افزایش درآمد برای کسب‌وکار شما می‌شود. اگر در این زمینه برای کسب‌وکار خود نیاز به راهنمایی و مشاوره دارید، می‌توانید از اینجا وارد شوید.

از همراهی شما متشکریم.