تفاوت طراحی رابط کاربری با تجربه کاربری طراحی UX طراحی UI

  طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری یکی از چالش‌های روز در دنیای اینترنت است. این روزها که زندگی با سرعت بالایی به سمت الکترونیکی شدن پیش می‌رود، گسترش استفاده از سایت‌های اینترنتی چه برای کاربران و چه برای کارفرمایان بسیار شایان توجه است. همین امر باعث شده در بین شرکت‌های تجاری و بازرگانی و غیره شکل جدیدی از رقابت ایجاد شود. در حال حاضر تقریبا تمامی شرکت‌ها، بانک‌ها، کارخانجات، فروشگاه‌ها، مؤسسات و غیره برای دسترسی سریع مخاطبانشان، سایت‌های اینترنتی مخصوص به خود را دارند. اما در این بین رقابتی که درمی‌گیرد بر سر جذابیت در طراحی سایت، توانایی جلب نظر مخاطب، دسترسی آسان به قسمت‌های مختلف سایت، امکان استفاده راحت از سایت حتی برای کسانی که با دنیای اینترنت آشنایی چندانی ندارند و غیره است. سایت‌هایی که از این جهات قابلیت‌های بالایی داشته باشند و بتوانند تجربه‌ی خوبی برای کاربر ایجاد کنند، قطعا در این رقابت پیروز خواهند بود.

 در همین راستا دو مفهوم طراحی تجربه‌ی کاربری و رابط کاربری (UI) و (UX) شکل می‌گیرد. به طور کلی (UI)، همان (user interface) یا رابط کاربر و (UX) مخفف (user experience) یا تجربه کاربر است. در واقع این‌ها مفاهیمی هستند که توسط طراحان سایت‌های اینترنتی شکل می‌گیرند و تأثیر بسزایی در جلب توجه مخاطبان و افزایش کاربران سایت‌ها دارند. طراحی (UI) و طراحی (UX) هر کدام به تنهایی یک شغل به حساب می آیند. به عبارت دیگر، (UI) همان نمای سایت اینترنتی است که هنگام ورود و استفاده از سایت مشاهده می‌شود مانند شکل دکمه‌ها، خطوط، انیمیشن‌ها، عناصر بصری و کلا هر چیزی که به زیبایی شناسی سایت‌ها مربوط می‌شوند. (UX) نیز همان تعامل کاربر با سایت است، اینکه کاربر بتواند به راحتی با قسمت‌های مختلف سایت ارتباط برقرار کند و طراحی سایت بتواند بر روی احساسات و رفتار کاربر تأثیرگذار باشد. در ادامه به بررسی بیشتر این مفاهیم می‌پردازیم.

تفاوت طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری در چیست؟

مفاهیم UI و UX که اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، در واقع در بسیاری از موارد با یکدیگر متفاوت هستند. علی‌رغم شباهت بسیاری که ظاهرا دو مفهوم طراحی رابط کاربری (UI) و طراحی تجربه کاربری (UX) با یکدیگر دارند، تفاوت‌های ظریفی بین آن‌ها وجود دارد و به جنبه‌های بسیار متفاوتی از رشته‌ی طراحی و روند توسعه محصول اشاره دارند. قبل از پرداختن به تفاوت‌ها، برای تفهیم بهتر به این تعریف از دایلن میلر توجه کنید: "UI یا رابط کاربر  مانند زین، رکاب و ناحیه ‌ی کمر اسب است در حالیکه (UX) یا همان تجربه‌ی کاربر،  احساسی است که شما را به سمت اسب سواری سوق می‌دهد". طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری، نقش‌های متفاوتی با فرآیندهای مختلف ایفا می‌کنند. اما تفاوت‌های اصلی که باید در نظر گرفت به شرح زیر است:

    طراحی تجربه‌ی کاربر (UX)، در مورد احساسات کلی ناشی از تجربیات است، اما طراحی (UI)، در مورد این است که تعاملات ایجاد شده چگونه عمل می‌کند و چطور به نظر می‌رسد..

    طراحی (UX)، به طور کل در مورد شناسایی و حل مشکلات کاربران است، در حالیکه طراحی (UI)، برنامه ریزی برای ایجاد رابط‌های تعاملی بصری، زیبایی شناختی و لذت بخش برای کاربران است.

    طراحی تجربه‌ی کاربر(UX)، در فرآیندهای توسعه‌ی محصولات، در رأس قرار می‌گیرد و طراحی رابط کاربر(UI)، به دنبال آن می‌آید.

    می‌توان گفت طراحی (UX)، اسکلت بندی از کار مورد نظر را طراحی می‌کند و طراحی (UI)، آن را با عناصر بصری و تعاملی پر می‌کند.

   طراحی تجربه‌ی کاربر(UX)، می‌تواند برای محصولات متنوع، خدمات و یا تجربیات مختلف اعمال شود اما طراحی (UI)، مختص محصولات و تجربیات دیجیتالی است.

  بنابراین به روشنی قابل درک است که طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI)، باید در کنار یکدیگر باشند تا بتوانند محصول نهایی فوق العاده‌ای ایجاد کنند.

طراحی تجربه‌ی کاربر چیست؟ 

  بد نیست به جمله‌ای از دانشمند مطرح، دون نومن، که در مورد طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI) بیان کرده، توجه کنید:"طراحی تجربه‌ی کاربر(UX)، مجموعه‌ای از تعاملات کاربر با شرکت، خدمات و محصولات آن است". در واقع طراحی(UX)، هرگونه تعامل بین مشتری بالقوه و نیز فعال و یک شرکت را دربر می‌گیرد. در این مفهوم، تجربه‌ی کاربر در استفاده از برنامه بر اساس تعامل کاربر با آن مشخص می‌شود. به این معنی که آیا این تجربه‌ی کاربری روان و بصری است یا دست و پا گیر و گیج کننده؟ آیا استفاده‌ی دوباره از برنامه منطقی است و یا احساس خوبی ایجاد می‌کند؟ استفاده از برنامه به نظر کاربر آسان می‌آید یا کاربر را با مشکل مواجه می‌کند و غیره. بنابراین طراحی تجربه‌ی کاربر(UX)، تمام عناصر مختلفی را که این تجربه را شکل می‌دهد در نظر می‌گیرد.

طراحی رابط کاربر چیست؟

   از آنجایی که طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI) در کنار هم استفاده می‌شوند، لازم است با طراحی رابط کاربری نیز آشنا شویم. طراحی رابط کاربر(UI)، فرایند ساخت رابط‌ها در نرم‌افزار یا دستگاه‌های رایانه‌ای با تمرکز بر ظاهر و یا سبک است. در واقع (UI)، طرح گرافیکی یک برنامه از نظر شبکه، تکنیک‌های ترکیبی، رنگ بندی، تایپوگرافی و غیره  است. هدف طراحان ایجاد طرح‌هایی است که کاربران استفاده از نرم‌افزار آسان بدانند. طراحی (UI) به طور معمول به واسط‌های گرافیکی اشاره دارد ضمن اینکه شامل موارد دیگری مانند موارد کنترل صوتی نیز می‌شود. الگوهای طراحی رابط کاربری ابزاری است که با استفاده از آن ساختار و نظم در کنار هم تجربیات بی‌نظیری برای کاربر به وجود می‌آورند. این طرح شامل دکمه‌هایی است که کاربران بر روی آن کلیک می‌کنند، نمادها، متنی که می‌خوانند، تصاویر، قسمت های وارد کردن متن و سایر مواردی که کاربر با آن‌ها تعامل دارد که شامل صفحه نمایش، انتقال، انیمیشن‌های رابط و هر تعامل خرد نیز هست. طراحی (UI) نه تنها ظاهر یک محصول و زیبایی شناسی آن است بلکه شخصیت و احساسات یک محصول را هم در بر می‌گیرد. در طراحی رابط کاربری، از طبیعت، معماری و طرح‌های دیگر نیز الهام گرفته می‌شود. به بیان دیگر طراحی رابط کاربری به زیباتر شدن دنیای اینترنت و برنامه‌های آنلاین و همینطور به لذت بخش‌تر شدن استفاده از آن‌ها کمک می‌کند.

چگونه طراحی UX و UI  به یکدیگر مرتبط می‌شوند؟

 تفاوت‌های بین  طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری را بررسی کردیم. حال به چگونگی همکاری بین این دو طراحی می‌پردازیم. فرض کنید که یک ایده شگفت انگیز برای یک برنامه در نظر دارید. چیزی که به کاملا فراموش شده است و می‌تواند زندگی مردم را بهتر کند. شما یک طراح تجربه کاربری(UX) را برای انجام تحقیقات کاربر استخدام می‌کنید و به شما کمک می‌کند دقیقاً مشخصه برنامه را ببیند و اینکه چگونه باید کل سفر کاربر در صفحه سایت ترسیم شود. برنامه شما چیزی را ارائه می‌دهد که مخاطب هدف شما به آن نیاز داشته باشد و بخواهد. با این حال، هنگامی که آن را بارگیری می‌کنند، متوجه می‌شوند که متن در هر صفحه به سختی خوانا است (متن زرد را با زمینه سفید فکر کنید). این یک مورد از (UI) بد است که تجربه‌ی کاربری خوب را از بین می‌برد. از طرف دیگر رابط کاربری(UI) خوب هم نمی‌تواند (UX) بد را جبران کند. در نتیجه وقتی صحبت از طراحی محصول می‌شود، طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI)، یکدیگر را تکمیل می‌کنند. بنابراین یک طراح (UX) تصمیم می‌گیرد که رابط کاربری چگونه کار می‌کند در حالیکه طراح (UI) تصمیم می‌گیرد که رابط کاربری چگونه به نظر می‌رسد. مثلا تیم طراحان تجربه‌ی کاربری بهترین راه برای تنظیم دکمه‌ها را تعیین می‌کنند در حالیکه تیم های UI طرح های خود را با طرح جدید تطبیق می‌دهند. ارتباط و همکاری مداوم بین طراحان طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری (UI و UX) باعث می‌شود رابط کاربری نهایی ایجاد شده، به بهترین شکل ممکن به نظر برسد و بسیار کارآمد و بصری باشد.

طراح UX چه کاری انجام می‌دهد و چه مهارت‌هایی دارد؟

 پیش از هر گونه توضیح، در اینجا یک لیست کلی از وظایف و مسئولیت‌های معمول که یک متخصص(UX) در پروژه‌های طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI)،  بر عهده دارد را بررسی می‌کنیم:

   استراتژی و محتوا:

• تجزیه و تحلیل رفتار مشتریان
• تحقیقات بر روی علاقمندی کاربران
• ساختار و استراتژی محصول
• آنالیز رقبا

قالب بندی و نمونه سازی اولیه:

• توسعه‌ی محتوا
• نمونه سازی اولیه
• آزمایش و تکرار
• برنامه ریزی توسعه

تجزیه و تحلیل:

• هماهنگی با طراحان UI
• هماهنگی با توسعه دهنده‌ها
• پیگیری اهداف و تجزیه و تحلیل
• ارائه‌ی محصول یا خدماتی که پاسخگوی نیاز تجارت باشد

در نهایت در پروژه‌های طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI)، هدف طراح(UX) این است که اهداف تجاری را به نیازهای کاربر از طریق یک فرآیند آزمایش و پالایش به سمت آنچه که نیاز هر دوطرف رابطه را برآورده می‌کند، متصل کند. از آنجا که (UX) یک فرآیند طراحی محور است، طراحان تجربه‌ی کاربری، به دنبال ارائه راه حل برای مشکلات کاربران هستند و سعی در طراحی‌هایی دارند که کاربرد آسانی داشته باشد و بتواند به سرعت نیاز کاربران را رفع کند. طراحان تجربه‌ی کاربری در تلاش هستند که طراحی‌هایی ایجاد کنند که ضرورت یادگیری را در کاربران ایجاد نکنند و یا اگر برای یادگیری ضرورتی وجود داشت، بسیار آسان باشد به طوری که همه بتوانند به سرعت آن را درک کنند. اساساً کار طراح تجربه‌ی کاربری (UX) این است که اطمینان حاصل کند طراح (UI) دقیقاً چطور می‌تواند قالب کار را تنظیم کند.

طراح UI چه کاری انجام می‌دهد و چه مهارت‌هایی دارد؟

   طراحان (UI) که در پروژه‌های طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI)، فعالیت می‌کنند، طراح گرافیک هستند که رابط کاربری برنامه را ایجاد می‌کنند. برای آن‌ها زیبایی شناسی اهمیت بالایی دارد. رابط کاربری برنامه باید جذاب، دیدنی و تحریک‌کننده و مناسب برای مطابقت با هدف یا شخصیت برنامه باشد. این طراحان هر نوع عنصر بصری، تعامل و یا انیمیشن را طراحی می‌کنند و تصمیم می‌گیرند که برنامه به چه شکلی ظاهر شود. آن‌ها حتی رنگ طرح‌ها و شکل دکمه‌ها، عرض خطوط، قلم‌هایی که برای متن باید در نظر گرفته شود و غیره را انتخاب می‌کنند. طراحان(UI)، باید مطمئن بشوند که هر یک از عناصر بصری، می‌تواند از نظر زیبایی شناختی برای کاربر، احساس خوبی ایجاد ‌کنند. در انجام پروژه‌های طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI)، یک طراح رابط کاربری، معمولا سعی می‌کند بتواند انتظارات کاربر را پیش بینی کند. ضمن اینکه با توجه به بصری بودن انسان‌ها، طراحان رابط کاربری تلاش می‌کنند که طراحی رابط کاربری به طور مستقیم منعکس کننده‌ی ارزش‌ و کیفیت اصلی برند مورد نظر باشد و بتواند به ایجاد روابط پایدار بین کاربر و پایگاه ارائه‌ی محصولات یا خدمات کمک کند که اگر این مهم به درستی انجام شود، باعث ایجاد اعتبار برندها در مخاطب می‌شود.

چرا اغلب شرکت‌ها نیاز به استخدام طراح تجربه کاربری و رابط کاربری (UX و UI) دارند؟

 در اینجا به پنج دلیل اصلی برای به کار گرفتن طراح  طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI) اشاره می‌کنیم:

یک; برای سازماندهی وب سایت خود

همه‌ی طراحان خوب می‌دانند که معماری خوب اطلاعات تا چه اندازه اهمیت دارد. تصور کنید که وارد یک فروشگاه مواد غذایی بدون علائم، نشانگرهای راهرو و خروج مشخص شده‌اید. این امکان وجود دارد که شما ناامید شوید و به جای جستجوی محصول خاص مورد نظر خود، ترجیح بدهید به فروشگاه دیگری بروید. این دقیقاً همان چیزی است که شرکت ها می‌خواهند از آن اجتناب کنند، به ویژه آن‌هایی که دارای سایت های تجارت الکترونیکی هستند که نیاز به داشتن مسیری مشخص برای وارد شدن به صفحه پرداخت دارند. این وظیفه طراحان طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری (UX / UI) است که یک وب سایت را ترسیم کند، محتوا را سازماندهی کند و مطمئن شود کاربران می‌توانند دقیقاً آنچه را که به دنبال آن هستند، پیدا کنند.

دو; برای شناخت نیاز کاربر

همه‌ی وب سایت‌ها باید یک هدف خاص را در ذهن داشته باشند. سایت‌های تجارت الکترونیکی از کاربر انتظار خرید دارند، سایت‌های تحریریه از کاربر انتظار دارند مطالبشان را بخوانند و به اشتراک بگذارند و غیره. دیزاینرهای طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI) معمولاً کاربران آزمایشی را انتخاب می‌کنند که یک قالب یا وب سایت را امتحان کنند، سپس در مورد نحوه دریافت این تجربه گزارش دهند. افراد واقعی، با تجربیات واقعی که هم از نظر کمی و هم از لحاظ کیفی قابل سنجش هستند. این کار به پیدا کردن نیازهای کاربران کمک شایانی می‌کند.

سه; به منظور قابل دسترسی کردن محصولات برای افراد جامعه

باید به خاطر داشت که کاربران همیشه افراد جوان آشنا با فضای الکترونیکی نیستند. تعداد زیادی از کاربران افرادی هستند که شاید آشنایی چندانی با چنین فضایی نداشته باشند اما در عین حال نیازهای فراوانی دارند. این اصل بسیار مهم است که متخصصان طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI) در کنارمان حضور داشته باشند تا برنامه‌هایی طراحی کنند که با تمام مرورگرها و حتی بر روی دستگاه‌های رایانه‌ی قدیمی‌تر قابل استفاده باشند.

چهار; به منظور شناسایی کاربر

این مسئله باید در نظر گرفته شود که هر سایتی، برای همه نیست. مثلا  احتمال بسیار کمی وجود دارد که فردی که در شهری کوچک در یک استان مرزی زندگی می‌کند سایت‌های کنسرت در پایتخت را دنبال کند و یا کسی که عاشق تئاتر است، از سایت‌های رستوران‌ها دیدن کند و همین امر نشان دهنده‌ی این است که وجود مخاطبان مختلف، به معنای نیازها و نگرانی‌های مختلف در هنگام طراحی و توسعه هستند که باید توسط افراد ماهر در طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI) مورد توجه قرار گیرند.  طراحان با تجربه‌ی طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI) با در نظر گرفتن رفتار و عملکرد اقشار مختلفی از کاربران که ممکن است استفاده از یک سایت خاص را تجربه کنند، قادر به شناسایی نیازها، خواسته ها و رفتارهای آن‌ها هستند و در طراحی و ایجاد ویژگی های نهایی سایت این امر را به کار می‌برند. عناصر اصلی برای شناسایی شامل موارد زیر است:

• سن، جنسیت، لوکیشن
• عادات رفتاری روزانه
• علاقمندی‌ها، لایک‌ها، دیس لایک‌ها
• دسترسی به خواسته‌ها
• میزان آشنایی با محصول / برند شما

پنج; برای مشاوره دادن به کاربران

ایجاد یک وب سایت افکار بسیاری از افراد صاحب کار را به خود جلب می‌کند و طبیعتاً همه افراد درگیر با هدفی متفاوت به میدان می‌آیند. طراح می‌خواهد سایت تا حد ممکن زیبا باشد. توسعه دهنده می‌خواهد مطمئن باشد که همه عناصر به درستی عمل می‌کنند. مدیر پروژه می‌خواهد مشتری را راضی نگه دارد و اطمینان حاصل کند که انتظارات آن‌ها برآورده شده است. در هر صورت، متخصصین طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI)  برای دفاع از کاربر در آنجا هستند.

مثلا در نظر بگیرید تیم شما تصمیم دارد مواردی غیر ضروری اما زیبا را به صفحه‌ی اصلی اضافه کند. مدیر پروژه فکر می‌کند مشتری آن را دوست خواهد داشت و توسعه دهنده از ساخت آن با استفاده از تکنیک های جدید انیمیشن هیجان زده است. اما این مسئله با یک مشکل مواجه است و آن اینکه این مورد غیر ضروری باعث می شود تا کاربر به مدت 30 ثانیه بیکار بماند تا زمانی که بتواند به منوی کاربری دسترسی پیدا کند. در این حالت یک دیزاینر خوب طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI)، آنجا است تا بتواند به سایر اعضای تیم یادآوری کند که برای کاربران یک مورد غیر ضروری اهمیت چندانی ندارد ولی از انتظار قطعا کلافه خواهند شد و ممکن است منجر به استفاده‌ی کاربر از سایت رقیب که با سرعت بالاتری خدمات را ارائه می‌دهد می‌شود. بنابراین بهتر است همیشه به داشتن طراحان ماهر در طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری(UX / UI) توجه داشته باشید.